IIa. JAN ALBERTS SPIN, [ouderpaar: zie generatie I.] gedoopt (rk) te Zuidveen 01-12-1765, arbeider, overleden te Paasloo 26-06-1809, trouwt (rk) te Steggerda 03-06-1792 met
REGINA BERENDS WENSINK, gedoopt (rk) te De Blesse 29-04-1770, arbeidster, overleden te Onna 21-03-1852, dochter van Berend Berends en Egbertjen Wibbels.
Uit dit huwelijk:
1. Roelofje Jans, gedoopt (rk) te Blesdijke 22-09-1793, volgt IIIa.
2. Egbertien Jans, gedoopt (rk) te Blesdijke 19-09-1795, volgt IIIb.
3. Berend Jans, gedoopt (rk) te Steggerda 08-11-1797, volgt IIIc.
4. Albert Jans, gedoopt (rk) te Paasloo 18-09-1799, volgt IIId.
5. Jantje Jans, gedoopt (rk) te Paasloo 03-09-1803 (doopgetuige: Hendrik Alberts, IIb), volgt IIIe.
6. Arend Jans, gedoopt (rk) te Paasloo 11-02-1806, volgt IIIf.
Jan Alberts, de oudste zoon van Albert en Roelofje, werkte en woonde in Eesveen toen hij in juni 1792 in het huwelijk trad met Rinkje Berends Wensink, een telg uit een oud weversgeslacht uit Ooststellingwerf.
Zijn broer Hendrik, ook afkomstig uit Eesveen, was getuige bij het huwelijk dat in de Katholieke kerk van Steggerda werd gesloten. Op dezelfde dag werd het huwelijk ook gesloten in de Hervormde gemeente van Peperga/Blesdijke, waarmee het huwelijk dan ook ‘officieel’ was. [1]
Bij de inschrijving van het huwelijk werden beide broers vermeld met de achternaam Spin. Een opmerkelijk gegeven, want het is de allereerste keer dat de familienaam Spin werd gebruikt, ruimschoots voordat het dragen van een achternaam verplicht werd gesteld.
Het paar vestigde zich in het landelijk gebied van Blesdijke en Paasloo en kreeg er drie zonen en drie dochters. Toen Jan enigszins ‘op leeftijd’ raakte liet zijn gezondheid nogal te wensen over. Hij was nog maar drieënveertig maar werd in verband met een verwacht naderend einde in september 1808 door de pastoor bediend. Vermoedelijk stond hem daarna nog een lang ziekbed te wachten, want negen maanden later werd hij opnieuw door de pastoor bediend. Een week later op 26 juni 1809 overleed Jan Alberts in zijn bescheiden onderkomen in Paasloo, op de leeftijd van 43 jaar. [2]
Rinkje bleef achter met een gezin van zes kinderen. De oudsten waren misschien de deur al uit, werkten in ieder geval buitenshuis, maar de jongsten waren pas negen, vijf en drie jaar oud. Ongetwijfeld brak voor Rinkje een zware tijd aan, waarin ze mogelijk was aangewezen op de hulp van familie en buren om de eindjes aan elkaar te knopen. Misschien moest moeder Rinkje ook wel uit werken en zorgde een van de oudste dochters voor de kleintjes.
Na anderhalf jaar hertrouwde Rinkje met weduwnaar Arend Harms Orsel. Hij was eerder getrouwd met Stijne Gerbers en in het R.K. doodboek staat haar overlijden toevallig precies boven dat van Jan Alberts.
Anderhalf jaar na haar huwelijk met Arend schonk de toen 43-jarige Rinkje het leven aan een zoon: Gerbert.
Rinkje overleed– bijna 82 jaar oud – in maart 1852. Ze woonde toen inmiddels in bij haar zoon Gerbert in het huis nr. 7 te Onna.
Alhoewel er geen akte van naamsaanneming werd opgemaakt in 1811/1812, dragen alle kinderen van Jan en Rinkje in hun verdere leven de familienaam Spin. De naamsverwarring die bij zijn broers Hendrik en Lammert een dominante rol speelde, was bij de nakomelingen van Jan geheel niet aan de orde. [3]
IIb. HENDRIK ALBERTS SPIN, [ouderpaar: zie generatie I.] gedoopt (rk) te Steenwijkerwold-’t Verlaat 03-06-1768, arbeider, overleden te Blesdijke 19-10-1830, trouwt (rk)(1) te Steggerda 30-04-1797 met
TRIENTJE BERENDS, gedoopt (rk) te Steggerda 29-05-1774, overleden te Steggerda, dochter van Berend Hendriks, soldaat (1774), en Aaltje Hendriks.
Uit dit huwelijk:
1. Albert Hendriks, gedoopt (rk) te Steggerda 11-01-1798 (doopgetuige: Lambert Albers, IIc), vermoedelijk overleden voor oktober 1801.
2. Aaltje, gedoopt (rk) te Steggerda 28-09-1799 (doopgetuige: Geertje Berends, een zus van de moeder, volgt IIIg.
3. Albert Hendriks, gedoopt (rk) te Steggerda 04-10-1801, vermoedelijk overleden voor januari 1812.
HENDRIK ALBERTS SPIN, trouwt (rk)(2) te Steenwijkerwold 11-04-1803 met
GESINA BERENDS, begraven te Ooststellingwerf 13-01-1807.
Uit dit huwelijk:
1. Berend, gedoopt (rk) te Blesdijke 15-06-1804 (doopgetuige: Jan Albers, IIa), volgt IIIh.
2. Roelofje, gedoopt (rk) te Blesdijke 17-09-1806 (doopgetuige: Jan Albers, IIa), vermoedelijk overleden voor januari 1812.
HENDRIK ALBERTS SPIN, trouwt (rk)(3) te Steggerda 26-04-1807 met
ALEYDA GEUTING, gedoopt te Stadtlohn, Duitsland 1775, arbeidster, overleden te Paasloo 03-03-1845.
Uit dit huwelijk:
1. Trijntje Damhuis, geboren te Blesdijke omstreeks 1823.
Rond 1792 woonde en werkte Hendrik Alberts net als zijn broer Jan in Eesveen. Toen de akte van naamsaanneming in 1812 werd opgemaakt verklaarde Hendrik dat hij twee kinderen had: Berend en Aaltje. De andere drie kinderen zijn dan kennelijk al overleden.
Hendrik gaf bij de naamsaanneming aan dat hij verbleef bij de naam Spin, de naam die hij – zo blijkt – al in 1792 gebruikte. Toch zou later nog grote verwarring ontstaan over de juiste familienaam. [3]
De eerste twee vrouwen van Hendrik was geen lang leven beschoren. Ook bij zijn broer Lammert voltrok zich het drama van de jonggestorven moeders. Van Hendriks echtgenotes weten we eigenlijk niet zo heel veel. Gesina Berends (ook wel: Roelofs) komt van oorsprong uit het Duitse Börgen in Münsterland en bij hun in 1803 gesloten huwelijk treden twee getuigen op: Stoffer van Onzen en Maria Hendriks Spin, een echtpaar. Het ligt voor de hand om te veronderstellen dat er sprake is van een familierelatie. Maria Hendriks zou een zus van Albert Hendriks kunnen zijn, dus de tante van de bruidegom. Toch blijkt daar bij nadere bestudering daarvan geen sprake. Waarschijnlijk is het gewoon een vergissing, een veronderstelling, een verschrijving waardoor we weer eens volledig op het verkeerde been worden gezet. Het zou niet de eerste keer zijn.
Hendriks derde vrouw Aleyda was ook oorspronkelijk afkomstig uit Duitsland. Aleyda Geuting was in 1802 werkzaam als huishoudster in Blesdijke. Toen ze met Hendrik trouwde nam ze uit een eerdere relatie haar vierjarig zoontje Herman mee en haar dochter Anna Maria, die in 1798 in Stadtlohn is geboren (zie IVd). Toen uit het huwelijk met Hendrik hun dochter Trijntje werd geboren moet Aleyda al zo’n 47 jaar oud zijn geweest! Ze overleed in het huis nummer 37 in de buurtschap Paasloo.
IIc. LAMMERT ALBERTS SPIN, [ouderpaar: zie generatie I.] gedoopt (rk) te Zuidveen 05-12-1771, arbeider, overleden te Blesdijke 09-08-1826, trouwt (1) met
TRIJNTJE JANS, geboren omstreeks 1754, overleden te Blesdijke 03-01-1812 (in het huis nr. 30).
LAMMERT ALBERTS SPIN, trouwt (2) te Noordwolde 22-04-1812 met
ELIZABETH AATENS, gedoopt (rk) te Kuinre 24-08-1774, dienstmeid (1812), overleden te Blesdijke 18-01-1813 (in het huis nr. 30), dochter van Aate Wiltes en Tietjen Jans.
LAMMERT ALBERTS SPIN, trouwt (3) te Noordwolde 07-07-1813 met
HENDRICA ARNOLDUS BERGHUIS, geboren te Zwolle 25-04-1778, dienstmeid (1813), overleden te Blesdijke 24-11-1826, dochter van Arnoldus Berghuis en Johanna Stoof.
Uit dit huwelijk:
1. Anna Lammerts, geboren te Noordwolde 07-06-1814, volgt IIIi.
2. Arend Arnoldus Damhuis, geboren te Weststellingwerf 17-02-1817, volgt IIIj.
3. Albert Lammerts, geboren te Blesdijke 12-05-1820, volgt IIIk.
- Een kopie van de doopinschrijving van Lammert Alberts vind je in de paragraaf Verwarrende documenten
Net als zijn broer Hendrik verklaarde Lammert bij de naamsaanneming in 1812 dat hij verbleef bij de naam Spin. Lammert had op dat moment geen kinderen en was sinds enkele weken weduwnaar van Trijntje Jans.
Binnen vier maanden na het overlijden van Trijntje trad Lammert in het huwelijk met Elizabeth Aatens die in januari 1813, negen maanden na haar huwelijk op 38-jarige leeftijd overleed. Verdere gegevens ontbreken, maar het lijkt waarschijnlijk dat ze in het kraambed is overleden. En in die tijd was dat geen extreme uitzondering: kraamvrouwenkoorts was een reëel levensbedreigend risico. Het zou goed kunnen dat dat ook het lot van zijn eerste vrouw was.
Toen Lammert in juli 1813 hertrouwde met Hendrikje (Hendrica) was dat zijn derde vrouw in anderhalf jaar. En dat snelle hertrouwen was – onder meer om economische redenen – in die tijd ook geen uitzondering. Lammert bereikte na waarschijnlijk een leven van hard werken nog net de leeftijd van 54 jaar. Zijn derde vrouw overleefde hem met drie maanden maar werd ook maar 48 jaar oud, drie kinderen achterlatend die nog maar 12, 9 en 6 jaar oud waren.
In zijn overlijdensakte van 1826 werd Lammert vermeld als Lammert Alberts Damhuis. Naderhand is – na een uitspraak van de rechtbank te Heerenveen d.d. 9 juli 1849 (!) – bij de overlijdensakte bijgeschreven:
‘De naam moet zijn Spin en niet Damhuis”.
Om de verwarring nog groter te maken werd zoon Albert bij zijn geboorte in 1820 geregistreerd als Albert Huisman (!?). Op grond van bovenstaande uitspraak van de rechtbank werd ook die achternaam later aangepast.
[1] Zie over de huwelijksgewoonten de paragraaf Het Huwelijk.
[2] Bij latere gelegenheden heeft men nogal eens problemen gehad met het vaststellen van de juiste overlijdensdatum. In 1824 – bij het huwelijk van Roelofje Jans Spin (III.a) – hadden ze die problemen ook.
Voor een nadere toelichting daarop zie de paragraaf Verwarrende documenten.
[3] Zie over de verwikkelingen rondom de achternaam de paragraaf De naamkwestie: Spin, Dammeijer of Damhuis.